Türkiye’nin kalkınmasında ve sürdürülebilir büyümesinde büyük önem taşıyan ve toplam ihracatın yüzde 94,6’lık kısmını gerçekleştiren imalat sanayinde, AR-GE harcamaları son 5 yılda düzenli artış gösterdi.
Sektörde 2018 yılında toplam 14 milyar 934 milyon 108 bin liralık AR-GE harcaması yapılırken, bu tutar 2019’da yüzde 30 artışla 19 milyar 426 milyon 553 bin liraya çıktı. Dünyada üretim ve tüketim süreçlerini değiştiren Kovid-19 döneminde gelişimine devam eden sektör, 2020’de 22 milyar 91 milyon 880 bin lira, 2021’de 35 milyar 612 milyon 660 bin lira, 2022’de ise 72 milyar 311 milyon 260 bin lira AR-GE harcamalarına ayırdı.
Böylece 2018-2022 döneminde imalat sanayindeki AR-GE harcamaları 4,8 katına çıkarken, sektörde toplamda 164 milyar 376 milyon 463 bin liralık AR-GE harcaması yapılmış oldu.
AR-GE’de yüksek teknoloji ilk sırada
Aynı dönemde imalat sanayinde AR-GE faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında ise en fazla harcamayı yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimlerin yaptığı görüldü. 2018’de yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimlerin AR-GE harcaması 6 milyar 582 milyon 650 bin lira oldu. Devam eden yıllarda düzenli şekilde artan AR-GE harcamaları, 2019’da 9 milyar 57 milyon 194 bin liraya, 2020’de 9 milyar 799 milyon 263 bin liraya, 2021’de 16 milyar 496 milyon 651 bin liraya ve 2022’de 35 milyar 524 milyon 498 bin liraya ulaştı.
Böylece 2018-2022 döneminde yüksek teknolojiye ayrılan AR-GE harcamaları toplamda 77 milyar 460 milyon 258 bin lira olarak gerçekleşti ve 5,4 katına çıktı.
Başkent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Ayşegül Ak, yaptığı değerlendirmede, imalat sanayinin ihracat gelirlerine katkısı nedeniyle milli gelirin önemli bir parçasını oluşturduğunu söyledi.
“AR-GE harcamalarının teşvik mekanizmalarıyla desteklenmesi önemli”
İhracat gelirinin aynı zamanda döviz kazandırıcı yönüyle de önemini koruduğunu ifade eden Ak, “AR-GE faaliyetlerinin desteklemesiyle imalat sanayinin üretim kapasitesinin artırılması, toplam verimliliğinin yükseltilmesi ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi doğrudan ekonomik kalkınmayı hızlandırıcı ve ülkenin üretim potansiyelini destekleyicidir. İmalat sanayide yüksek ve orta-yüksek teknoloji ürünlerine yapılan AR-GE harcamalarının çok daha yüksek verimliliklerle geri dönüşü olacağı bilinmektedir. Dolayısıyla yıllardır önemle vurgu yaptığımız AR-GE harcamaları artırılmalı talebinin gerçekleştiğini görmek sevindirici” dedi.
Ak, özellikle yüksek teknoloji ile orta yüksek-teknoloji harcama oranlarının yükselmesinin katma değerli üretimin hak ettiği öneme ulaşmaya başladığının göstergesi olduğunu belirterek, “Endüstri 4.0’dan yapay zeka teknolojilerinin konuşulduğu ve dünyanın bilgi toplumuna dönüştüğü süreçte, yüksek teknoloji üreten ülkeler arasında bulunabilmek için AR-GE harcamalarının teşvik mekanizmalarıyla desteklenmesi önemlidir” ifadelerini kullandı.