Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı, Engelliler Haftası dolayısıyla “Engelliler İçin Vergi Rehberi” hazırladı.
Engellilere çeşitli vergilerden istisna olma imkanı sağlanıyor.
Yetkili hastanelerce düzenlenen ve Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilerek karara bağlanan raporlar vergi indirimi uygulamalarında dikkate alınıyor.
Çalışma gücünün asgari yüzde 80’ini kaybedenler birinci, yüzde 60’ını kaybedenler ikinci, yüzde 40’ını kaybedenler ise üçüncü derece engelli olarak değerlendiriliyor.
Engellilik indirimi uygulaması
Gelir Vergisi Kanunu’na göre engellilik indirimi uygulamasından, engelli ücretli ile bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretli, engelli serbest meslek erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı yararlanabiliyor.
Bu kapsamda, birinci derece engelliler için aylık 6 bin 900 lira, ikinci derece engelliler için 4 bin lira, üçüncü derece engelliler için 1700 lira engellilik indirimi uygulanıyor. Böylece, birinci derece engellilere yıllık 82 bin 800 lira, ikinci derecedekilere 48 bin lira, üçüncü derecedekilere 20 bin 400 lira engellilik indirimi sağlanmış oluyor.
Gümrük vergisi muafiyeti
Engellilerin hayatlarını kolaylaştırmak için kişisel kullanımına mahsus özel olarak üretilen motorlu ya da motorsuz koltuk, bisiklet ve diğer eşya, malul ve engellilerin araca binip inmesiyle taşınmasını kolaylaştırıcı tertibatı bulunan motorlu kara vasıtaları, motosiklet ve motor silindir hacmi 1600 cc’ye kadar olan 3 yıldan eski olmayan otomobillere gümrük vergisi muafiyeti tanınıyor.
Bu araçların engelli kişi tarafından, başka bir engelliye herhangi bir süre kısıtı bulunmaksızın ve gümrük vergileri tahsil edilmeksizin devri gerçekleştirilebiliyor. Engelli kişice, engelli olmayan başka bir kişiye satışı, serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren 3 yıl geçmeden mümkün olmuyor. Araçların serbest dolaşıma girdiği tarihten itibaren 3-10 yıl arasında engelli olmayan başka bir kişiye satışında gümrük vergileri tahsil ediliyor, 10 yıl sonrasında, söz konusu araçların satışında ise gümrük vergisi uygulanmıyor.
Engellilik derecesi yüzde 90 ve üzerindekilere ÖTV istisnası
Yurt içinden satın alınan taşıtlarda engellilere ÖTV avantajı sağlanıyor.
Engellilik derecesi yüzde 90 veya daha fazla olan malul veya engellilerce, 5 yılda bir defaya mahsus olmak üzere, ilk iktisabı ÖTV’den müstesna tutuluyor. Bu istisnadan yararlanmak için taşıtın özel tertibatlı olması, malul veya engellinin taşıtı bizzat kullanması şartı aranmıyor.
Bu yıl için motor silindir hacmine bakılmaksızın, hesaplanması gereken ÖTV ve diğer her türlü vergiler dahil bedeli 2024 yılı için 1 milyon 591 bin 200 liranın altında olan binek otomobil, panelvan, pikap, arazi taşıtı, ATV, cip, steyşın vagon gibi taşıtların ilk iktisabı ÖTV’den istisna tutuluyor.
MTV, KDV ve konut vergisi istisnaları
Ayrıca engellilik dereceleri yüzde 90 ve daha fazla olan malul ve engellilerin isimlerine kayıtlı taşıtlar ile diğer malul ve engellilerin, bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtlar MTV’den istisna tutuluyor.
Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre, engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programlarının teslimi de KDV’den istisna olarak değerlendiriliyor.
Malul ve engellilere emlak vergisinde de kolaylık sağlanıyor. Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskene veya tek meskende hisseye sahip olan engelliler, indirimli bina vergisi avantajından yararlanarak emlak vergisi ödemiyor.
Engellilerin işlemleri EVİS ile kısa sürede gerçekleşiyor
Engelli Vergi İndirim Sistemi’yle (EVİS) engelli vatandaşlar vergi indirimiyle ilgili işlemlerini elektronik ortamda takip edebiliyorlar. Bu sistem sayesinde, engellilik indiriminden faydalanmak isteyen vatandaşların başvuruları, TC kimlik numarası, işveren vergi kimlik numarası, rapor tarih ve sayısı gibi bilgiler girilerek kolayca oluşturulabiliyor.
Engellilik indiriminden faydalanmak üzere engellilik derecesinin tespitine ilişkin gerek EVİS üzerinden gerekse başvuru dilekçeleriyle 2023’te toplam 89 bin 106 başvuru yapılırken, bunların tamamına yakını sonuçlandırıldı.